Başlarken hatırlayalım. Erdoğan, Can Dündar için “Bunun bedelini ağır ödeyecek, o denli bırakmam onu.” demişti.
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nce yargılandığı davadan tutuklu bulunan Şerafettin Can Atalay, 14 Mayıs seçimlerinde TİP Hatay Milletvekili seçildi ve mazbatası 25 Mayıs 2023’te avukatları tarafından teslim alındı.
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç; “Konu Anayasa’nın 14.maddesindeki dokunulmazlık kapsamı dışında olan dosyalardan” dedi. “Tabii ki bunun takdiri Meclis Başkanlığımızla Yargıtay ortasındaki yazışma sonrası ortaya çıkacak konular…”
Dosyanın yılan kıssasına değinmemekle, Atalay “Türkiye Cumhuriyeti’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs hatasına yardım” hareketinden ceza almıştı.
Bakan açıklamasında kendi kanaatinden ve bir muhtemelden bahsediyor. Kanaati, Atalay’ın meclise hiç gelmemesi gerektiği, beklenen senaryo ise sürecin Yargıtay tarafından uzatılacağı, o denli kolay bırakmamak. “Öyle bırakmam onu” sistemi olmasa aslında Atalay’ın Yargıtay 3. Ceza Dairesince evrakı ayrılarak tahliyesi ve devam eden davasında “durma” kararı verilmesi gerekirdi.
Buraya geri dönmeden evvel eski İçişleri Bakanının geçtiğimiz günlerde söylediği bir cümleye odaklanalım; “Ne vakit PKK’nın avukatları içeri tıkılır o vakit Türkiye’de PKK diye göreceksiniz bir şey kalmaz. Gaye onlardır. Bu kadar açık ve net.”
Fakat terör örgütü avukatı olmak aslında bu kadar sıkıntı değil.
Bir kimse terör örgütü üyeliği, terör örgütü propagandası ya da sair cürümlerle yargılanmaya başladığında ona devlet tarafından “avukat” atanır. (CMK, “Müdafiin görevlendirilmesi” m. 150) Yani devlet sizi şahsen kendi görevlendirerek “terör örgütünün” avukatı yapar, makbuz karşılığında fiyatınızı öder, sizi ödüllendirir. Bu süreç, Baro tarafından otomatik olarak arandığınızda vazifesi kabul ettiğiniz manasına gelen “1” tuşuna basmanızla başlar.
Hatta örgüt üyeliğiyle suçlanan kimsenin savunmasını layığıyla yerine getiremezseniz örneğin; verilen karara mühleti içerisinde itiraz etmezseniz, sizi ağır ceza mahkemesinde “görevi berbata kullanmakla” yargılar, meslekten men edebilir.
“Öyle bırakmam onu” sisteminin avukatlarla özel bir alıp veremediği var. Evvelki yazılarımızda avukatlara uygulanan politik ve tüzel baskılardan, bir türlü fethedilemeyen baroların bölünmesinden, avukat cinayetlerinden, intiharlardan, arabuluculuk ve sair hususlardan bahsetmiştik.
Jiyan Tosun’a atılan nahoş iftira, Soylu’nun hayalini kurduğu avukat düşmanlığının başarılı örneklerinden biriydi.
Şerafettin Can Atalay, kimin avukatıydı? Soma ve Ermenek madencilerinin, Adana öğrenci yurdu yangınında mağdur ailelerin, Çorlu tren kazası ailelerinin, Hendek fabrikası çalışanlarının, Mimarlar Odası’nın, Validebağ Korusu ve Emek Sineması’nın ve nihayet Seyahat’in avukatıydı. Artık, bu defa cübbe giymeden “Hatay’ın avukatı” olacak.
Roman mahallelerinde müzik söyleyen, Gazi Mahallesi’nde halkı azarlayan tıpkı bakan daha öncesinde metruk binaları kastederek; “Ya arkadaş sen gece yık, mahkeme kararı bizim ardımızdan gelsin.” demiş, sonra işi stand-up şova çevirmişti “Kim yıktı biz nereden bilelim?” Dönemin adalet bakanı, karşısında tutunamamıştı.
Adalet bakanının Atalay’ın meclise hiç gelmemesi gerektiği kanaatine dönecek olursak, Anayasa’nın 14.maddesi;
“Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz. …” formunda devam ediyor.
Ve yeniden “Yasama Dokunulmazlığı” başlıklı 83.maddesinde;
“Seçimden evvel yahut sonra bir cürüm işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden evvel soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14’üncü hususundaki durumlar bu kararın dışındadır. “
Bu “14’üncü unsurundaki durumlar” tabiri, söz öbeği olarak dahi anayasa metninin tartısından uzak ve belgisiz bir tabirdir. Meğer Anayasa Mahkemesince de “milletvekillerine yasama faaliyetleri sırasındaki oy ve sözleri nedeniyle mutlak bir sorumsuzluk tanınmıştır.”
Aynı durum, Leyla İtimat açısından yaşandığında İnanç yasama dokunulmazlığı münasebetine dayanılmadan tahliye edilmiş, Başsavcılık itirazıyla tekrar tutuklanmıştı. Diyarbakır 9. Ağır Ceza Mahkemesi tutukluluğa devam kararı verdiği üzere, terör örgütü yöneticiliği ve terör örgütü propagandası hatalarını 14. unsurdaki “durumlar” içerisinde görmüş ve “durma” talebini reddetmişti. Anayasa Mahkemesi Leyla İtimat kararında Gergerlioğlu kararına atıfta bulunarak;
“… Asıl emeli yasama dokunulmazlığının kapsamı dışında bırakılan kabahatleri belirlemek olmayan Anayasa’nın 14. unsurunun genel sözler içeren metninden hareketle Anayasa’nın 83. unsurunun ikinci fıkrasında yer alan “Anayasanın 14. unsurundaki durumlar” ibaresinin yargı organlarınca makullüğü ve öngörülebilirliği sağlayarak manalı bir biçimde yorumlanması mümkün görünmemektedir …”
Güven sonraki süreçte dokunulmazlığı kaldırılarak cezalandırılmıştı.
Gergerlioğlu kararının 87.paragrafında da;
“Kendi içinde makul bir mana barındıran Anayasa’nın 14. unsurunun birinci fıkrasının Anayasa’nın 83. unsurunun ikinci fıkrasında yer alan “Anayasanın 14. unsurundaki durumlar” ibaresi tarafından yapılan yorumu ise -atfın 14. hususa bir bütün olarak yapılması nedeniyle- anlamsız sonuçlara neden olmaktadır. Şöyle ki bir milletvekilinin ülkesi ve milletiyle ayrılamaz bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve laik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetlerini temel bir hak yahut özgürlüğü kullanma kapsamında gerçekleştirdiği tez edildiğinde yasama dokunulmazlığından yararlanması mümkün değilken rastgele bir temel hak ve özgürlük kapsamına girmeyen ve çok daha ağır kabahatlere beden veren aksiyonlar işlediği sav edildiğinde milletvekili yasama dokunulmazlığından yararlanabilecektir.”
Ve 98. paragrafında da; “… yorum yoluyla 14. unsur kapsamına giren kabahatleri belirlemek için yargı organına açık bir yetki vermemiştir.”
Kararlar, kısaca “öyle bırakmam onu hukukunun” o denli kolay yoldan inşa edilemeyeceğini anlatıyor.
Alıntıladığımız kararları veren Anayasa Mahkemesi’nin 7 üyesi şahsen Erdoğan, 5 üyesi Abdullah Gül tarafından atanmıştı. Şu an, bu halinden bir farklı üye barındırıyor.
Şimdi tekrar, Bahçeli’nin “Anayasa Mahkemesinin kapatılmasını istediğini” hatırlayalım.
Kavala, Atalay ve arkadaşlarının yargılandığı davanın duruşmalarından birinde Av. Dr. Köksal Bayraktar, AİHM kararını uygulamayan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne “Türkiye bir uçuruma gerçek sürükleniyor.” ihtarında bulunmuştu. Başka hususlarda sürüklenme olduğumuz uçurumlar bir yana, hukuk açısından sürüklenecek öbür bir uçurum kalmadığı artık açıkça görülüyor. Avukatlara da bunu lisana getirmek düşüyor, daha doğrusu “kalan avukatlara”.
Seçimde, Cumhurbaşkanı adaylığının tartışılmasının yani “hukukun” üstesinden yeniden siyasetle gelinmişti. “Öyle bırakmam onu” sistemi Gezi’yi yargı kararıyla hatalı ilan etmeye kalksa da siyaseten hatalı ilan edemedi. Yargıyı ve bilhassa Türkiye’de “avukatlığı” yok etmekte ise ne yazık ki daha başarılı gözüküyor.