İstismar içeren bir münasebetin işaretleri?..
Uzmanlar şiddeti anlayabilmek için şiddeti tanımak gerektiğinin altını çizerken istismar içeren bir bağın işaretleri nelerdir ve bu durumda nasıl yardımcı olunabilirin cevaplarını da veriyorlar. Bayanlara yönelik şiddet, dünya çapında her gün meydana gelen bir insan hakları ihlalidir. Global olarak, her üç bayandan biri, çoğunlukla yakın partneri tarafından fizikî yahut cinsel şiddete maruz bırakılmakta. Konut içi şiddet ve istismar bazen görünür olmasa da, istismar içeren bir alakanın işaretlerini bilirsek bu durumun daha fazla farkında olabilir, yardım isteyebilir yahut yardım teklif edebiliriz.
İstismarın yaygın işaretleri?…
Partnerinizin yaptığınız her şeyi takip etmesi. Nerede ve kiminle olduğunuzu her vakit bilmesi. Arkadaşlarınızla, ailenizle görüşmenizi, işe ya da okula gitmenizi engellemesi yahut isteğinizi kırması.
Partnerinizin bildirilerine, e-postalarına ve aramalarına çabucak karşılık vermenizi beklemesi ve hesaplarınızın şifrelerini öğrenmek istemesi.
Sizi aldatmakla suçlamak da dahil olmak üzere daima olarak kıskanç davranışlar sergilemesi. Parayı nasıl harcadığınızı, ilaç ve gebeliği önleyici
formül kullanımınızı denetim etmeye çalışması. Ne giyeceğiniz yahut ne yiyeceğiniz üzere kararları sizin isminize vermesi.
Sizi küçük düşürmesi. Görünüşünüze, zekânıza yahut ilgi alanlarınıza hakaret ederek sizi aşağılaması. Sizi oburlarının önünde utandırmaya ve sahip olduğunuz eşyaları yahut önemsediğiniz şeyleri yok etmeye çalışması.
Kızgın davranması yahut birdenbire ortaya çıkan ya da öngörülemeyen bir öfkeye sahip olması, bu nedenle neyin bir probleme neden olabileceğini öngöremediğinizi hissetmeniz. Şiddet patlamaları için sizi suçlaması ve size, kendilerine ve çocuklar yahut evcil hayvanlar da dahil olmak üzere konut halkına fizikî ziyan vermesi yahut vermekle tehdit etmesi. Vurmak, dövmek, itip kakmak, yumruk atmak, tokat atmak, tekmelemek yahut ısırmak üzere fizikî yollarla size ziyan vermesi. Size karşı bir silah kullanması yahut kullanmakla tehdit etmesi.
Tecavüz yahut zorlama içeren rastgele bir cinsel aktivite de dahil olmak üzere cinsel istismarda bulunması. Geçmişte bir cinsel bağa istek göstermenizin, gelecekte de birebirini yapmak zorunda olduğunuz manasına geldiği üzere yanlış bir varsayıma sahip olması. Bir aktiviteye gösterilen isteğin, öbür yakınlık içeren aktiviteler için de istek manasına geldiğini varsayması. Örneğin, istismarcı bir partner, bir öpüşmenin her seferinde cinsel bağ ile sonuçlanması gerektiğini varsayabilir.
İstismarı bildirmeniz yahut direnmeniz halinde sizi yasa dışı faaliyetler için yetkililere teslim etmekle tehdit etmesi.
Nasıl yardım ederim?
Ev içi şiddete yahut istismara maruz bırakılan yahut birinin yanında kendini inançsız hisseden bir arkadaşınız için endişeleniyorsanız, onun inançta olmasına ve dayanak bulmasına yardımcı olmak için aşağıdaki ipuçlarını gözden geçirebilirsiniz.
Arkadaşınızın güvenliğinden telaş ediyorsanız, onunla bağlantıda kalın ve yaratıcı olun. Bağlantı çizgilerinin açık kalabilmesi ismine istismarcıyı şüphelendirmekten kaçının. Örneğin, ikinizin de çocuğu varsa, çocukların da iştirakiyle ortak bir görüşme yapmayı önerebilirsiniz. Daha inançlı irtibat kurmanıza yardımcı olabilecek kapalı ve şifreli sözler belirleyebilirsiniz.
Arkadaşınıza nasıl irtibat kurmayı tercih ettiğini sorun. İnançlı bir bağlantı kanalı oluşturmak değerlidir, zira istismara maruz bırakılanlar birçok vakit konuşmalarını takip eden istismarcıya fizikî olarak yakın olurlar. Arama yapmayı mı yoksa mesajlaşmayı mı tercih ettiklerini, kullandıkları belli bir platform
yahut uygulama olup olmadığını sorun.
Destekleyici olun ve onlara inanın. Yalnız olmadıklarına ve yardım ve dayanak alabileceklerine dair teminat verin. İstismar hakkında konuşmanın onlar için güç olabileceğinin farkında olun. Konuşmak istiyorlarsa, dikkatlice dinleyin ve empati kurun.
KOVİD-19 mühletince nasıl inançta kalacaklarını planlamalarına yardımcı olun. Arkadaşınızın olabilecek kapanma periyotları için bir plan oluşturmasına yardım edin. Bu müddet zarfında birlikte kalabilecekleri diğer arkadaşları yahut aile üyeleri var mı? Bir plan yapmak için
bu şahıslara ulaşmalarına yardımcı olun.
Rıza haklarına hürmet gösterin. Arkadaşınızın hayatının tehlikede olduğundan emin olduğunuz durumlar dışında, onun isteği olmadan harekete geçmekten kaçının. Güvenlik risklerini en uygun onlar bilecektir ve bu nedenle yaşadıkları istismar ile ilgili tüm kararları onlar almalıdır.
Mahremiyetlerine hürmet gösterin. İstismara maruz kalanların sıklıkla karşılaştıkları güvenlik problemleri, etiketlenme, utanma duygusu ve suçlamalar nedeniyle, açık istek göstermedikçe tecrübelerinin ve kimliklerinin bâtın kalması kritik kıymet taşır.
Pratik yardım önerin ve kaynak paylaşın. Arkadaşınıza yardım etmek istediğinizi bildirin. İmkânınız varsa, onlara kalacak inançlı bir yer, ulaşım yahut güvenliklerini artırabilecek başka dayanak biçimlerini önerin.
Arkadaşınıza yardım konusunda eğitim almış biriyle konuşabileceğini söyleyin, mahallî hizmetler ve yardım sınırları
hakkında bilgi verin.
Kaynak: Virtual Knowledge Centre to End Violence against Women and Girls (Kadınlara ve Kız Çocuklarına Yönelik ŞiddetinSona Erdirilmesine Ait
Sanal Bilgi Merkezi)
Bunları göz arkası etmeyin
İstismara uğradığınızı düşünüyorsanız, yardım isteyin. Aşağıdaki ipuçları, güvenlik ve dayanağın nasıl bulunacağı konusunda rehberlik
sağlamayı amaçlamaktadır.
Endişelerinizi güvendiğiniz bir arkadaş, aile üyesi yahut komşu ile paylaşmayı düşünebilirsiniz. Yardıma gereksiniminiz olduğunda bir plan için onlarla birlikte hareket edin. Bu plan, inançlı bağlantı kurmanıza yardımcı olacak bâtın bir kod-kelime-cümlelerden oluşan birden fazla kod yahut emoji içerebilir.
Bir kaçış stratejisi geliştirin, eczaneye yahut markete gitmeniz gerektiğini söyleyerek buralarda yardım istemek için telefonu kullanmak üzere. Kaçmak zorunda kalmanız ihtimaline karşı, günün yahut gecenin farklı saatlerinde konuttan ayrılmak için
birkaç makul sebep düşünün.
Mümkünse, telefonunuzun şarjı her vakit dolu olsun ve erişilebilir olun. Yardım için hangi numaraları arayacağınızı evvelce belirleyin: arkadaş, bir aile üyesi yahut polis. Hayatınız tehlikedeyse ve polisi aramanın inançlı olduğuna inanıyorsanız polisi arayın.
Partnerinizin şiddet kullanımı ve seviyesindeki davranış kalıplarını ve sistemi anlamaya çalışın. Bu, istismarın ne vakit artabileceğini kestirim etmenize yardımcı olabilir.
Yerel bir yardım çizgisini arayarak bu mevzuda eğitimli biriyle konuşabilirsiniz.
82 No’lu burç bayanların hizmetinde
Diyarbakır’da UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ndeki 5 bin 800 metre uzunluğundaki surlarda 2 yıl evvel başlatılan onarımda 2 bin metrelik kısım ve ayakta kalan 98 burcun 17’sinde çalışmalar tamamlandı. Onarımı tamamlanan 82 numaralı burç, bayanlar için kültür merkezine dönüştürüldü. Merkezde bayanlara okuma-yazma, dini bilgiler, el sanatları, aşçılık ve yakın savunma kurslarının yanı sıra ruhsal dayanak de veriliyor. Merkezde bayanlara yönelik seminerler düzenleniyor.
İngilizcede yılın sözü ‘Gaslighting’
ABD’li kelamlık yayıncısı, İngilizcede yılın sözünün ‘Gaslighting’ olduğunu açıkladı. “Gaslighting”, zihni manipüle eden, üzücü halde aldatıcı, düpedüz aldatıcı davranış olarak tanımlanıyor.
Merriam-Webster Genel Yayın Yönetmeni Peter Sokolowski, “gaslighting” sözüyle ilgili olarak Associated Press ajansına verdiği demeçte, “İngilizcede, bilhassa son 4 yılda süratli yükselen bir söz. Benim ve birçoğumuz için sürpriz oldu” tabirini kullandı. Sokolowski, sitelerinde yılın her günü sıkça “gaslighting” araması yapıldığını söylerken, sözün sitedeki aramasının, bu yıl içinde bir evvelki yıla nazaran yüzde bin 740 arttığı söz ediliyor. Lakin bu söze merakı artıracak global bir olay yaşanmadığı da belirtiliyor. Merriam-Webster, “gaslighting” için şu tarifi kullanıyor:
“Genellikle uzun bir mühlet boyunca, ‘mağdurun kendi kanılarının, gerçeklik algısının yahut anılarının geçerliliğini sorgulamasına neden olan ve baş karışıklığına, inanç ve öz hürmet kaybına, kişinin duygusal yahut zihinsel istikrarında belirsizliğe ve bu aksiyonu gerçekleştiren şahsa bağımlı hale gelmesine yol açan’ ruhsal manipülasyon.” Kabacaysa kelamlık kelimeyi, “Birini bilhassa kendi çıkarı için büyük ölçüde yanıltma hareketi yahut uygulaması” formunda tanımlıyor.
Gaslighting, bağlarda istismarcı taraf dışında, siyasetçiler ve birtakım haber kuruluşlarınca da kullanıldığı görülen bir sistem. Romantik bağlantının tarafları ortasında, daha geniş bir aile yapısı içinde ve arkadaşlar ortasında gerçekleşebilir. Kurumsal bir taktik ya da kamuoyunu yanıltmanın bir yolu olabilir. Bir sıhhat uzmanının, bir hastanın semptomlarını ya da hastalığını “hepsi senin kafanda” diyerek geçiştirdiği “tıbbi gaslighting” de mevcut. Sözün, 80 yıldan uzun bir mühlet evvel Patrick Hamilton’ın oyunu “Gas Light” ile hayat bulduğu, daha sonra oyunun 1940’larda iki sinema uyarlamasına husus olduğu vurgulanıyor.