Antik çağlardan günümüze kadar uzanan, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devri yapıtlarının günümüze kadar ulaştığı, bütün kiliseler tarafından tanınan en değerli ekümenik konsillerden ikisine konut sahipliği yapması nedeniyle Hristiyanlık için de büyük değer taşıyan İznik’in UNESCO Dünya Mirası Listesi‘ne alınması için Büyükşehir Belediyesi devreye girdi.
Hatırlanacağı üzere, tarihi özellikleri ile medeniyetlerin somut ve somut olmayan kıymetlerini günümüze kadar taşıyan eşsiz tarihi kent olması nedeniyle İznik, 2014 yılında Dünya Miras Süreksiz Listesi’ne dahil edilmişti. Daimi adaylık çalışmaların yürütülmesi için 2016 yılında Büyükşehir Belediyesi bünyesinde İznik Alan Başkanlığı kuruldu. İznik Alan Başkanlığı’nca hazırlanan idare planı, 2022 Mayıs ayında Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu’nca onaylanarak yürürlüğe girdi.
UNESCO uygulama rehberine uygun olarak hazırlanan İznik’in adaylık evrakı, 2022 Ağustos ayında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edildi. İznik Alan Başkanlığı’nın bir yıl üzere kısa müddette bitirdiği idare planı ve adaylık belgesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirmede UNESCO daimi listesine aday olmaya paha görüldü.
Bakanlık, 19 Eylül 2022 tarihinde Türkiye’den yalnızca İznik’in daimi adaylık belgesini UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne gönderdi. Türkiye’nin İznik Dosyası’nı içerik ve format tarafından eksiksiz olarak kabul eden UNESCO adaylık sürecini resmen başlatırken, evrak UNESCO’nun müracaat organı olan Memleketler arası Anıtlar ve Sitler Konseyi’ne iletildi.
ICOMOS’dan görevlendirilen uzman Gabriela Semova Koleva, evrakta sunulan alanların korunmuşluk durumları ile ilgili alan idarelerini incelemek üzere İznik’e geldi.
EVRENSEL BİR MİRAS
ICOMOS Uzmanı Gabriela Semova Koleva’nın İznik ilçesinde 1 hafta sürecek, inceleme ve kıymetlendirme programı, İznik Belediyesi Konferans Salonu’nda yapılan İznik ICOMOS Misyonu Toplantısı ile başladı. Toplantıda konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, İznik’in Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı devrinden kalan anıtsal yapıları ile medeniyetler ortasındaki geçişin izlerine konut sahipliği yaptığını hatırlattı. İznik’in yalnızca Türkiye’ye değil, bütün insanlığa kalan kozmik bir miras olduğu düşünülerek, 2014 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca başlatılan çalışmalar sonucu UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’ne alındığını kaydeden Lider Aktaş, “İlk olarak, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca Alan Başkanlığı şuralarının teşekkül ettirilmesinin akabinde ivme kazanan çalışmalar sonucunda ‘İznik İdare Planı’ onaylanarak ulusal idare planları ortasına katıldı. Akabinde İznik Alan Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen ağır çalışmalar sonucunda hazırlanan ‘İznik: Medeniyetler Ortası Geçişin İzleri’ isimli müracaat evrakı da asıl listeye alınmak üzere Paris’te bulunan UNESCO Dünya Miras Merkezi’ne iletildi” dedi.
“Dosya içeriğinin eksiksiz bulunmasıyla adaylık süreci resmen başlatıldı” diyen Aktaş, “Gelinen süreçte ICOMOS’tan görevlendirilen uzman sayın Gabriela Semova Koleva, adaylık evrakımızı gerek içerik açısından gerekse de tarihî yapıtların mevcut hâllerini ve korunmuşluk durumlarını, yerinde inceleyerek bir rapor hazırlayacak. ICOMOS’un alan ile ilgili raporlarının İznik’in 2024 yılındaki UNESCO Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda komite üyelerine sunulması ve en son kararın komite tarafından verilmesi bekleniyor” diye konuştu.
“ELİMİZDEN GELENİ YAPACAĞIZ”
Toplantıda kelam alan İznik Belediye Başkanı Kağan Mehmet Usta da İznikliler olarak çok heyecanlı olduklarını belirterek, İznik’in daha güzel tanınması ve daha düzgün korunması manasında değerli çalışmalar yaptıklarını söyleyerek, bu süreçte en büyük destekçilerinin Bursa Büyükşehir Belediyesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığı olduğunu dile getirdi.
Açılış konuşmalarının akabinde yapılan oturumda ICOMOS uzmanı Gabriela Semova Koleva, ICOMOS’un kıymetlendirme sürecindeki rolünü anlattı. Gabriela Semova Koleva, İznik’te bir hafta sürecek kıymetlendirme programı çerçevesinde, hem adaylık belgesinde yer alan alanlarla ilgili sunumları dinleyecek hem de saha da şahsen teknik inceleme seyahatleri yapacak.