Uğurcan Yardımoğlu
Türk Lirası, çarşamba günü birinci yarısında yaklaşık yüzde 7 oranında kıymet kaybederek dolar karşısında 2021 yılından bu yana en büyük günlük düşüşünü yaşadı. Dolar/TL kuru saat 13.00 itibariyle 23,16 düzeyini aştı. Dolar güne 21,61 Türk lirasından başlamıştı. Euro/TL kuru ise gün içerisinde süratle yükselerek 24,89 TL düzeyine ulaştı.
Kurda hafta başından bu yana görülen yükseliş çarşamba günü sürat kazandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Hazine ve Maliye Bakanlığı’na atadığı Mehmet Şimşek bahisle ilgili “Sabırlı olun” açıklaması yaptı.
Şimşek, birinci açıklamalarında Türk iktisadının ‘rasyonel bir zemin’e dönmesi gerektiğine vurgu yapmıştı. Baskılanan döviz kurlarının da Şimşek’in misyona gelmesiyle birlikte ‘reel seviyeleri’ne yaklaşacak biçimde özgür bırakıldığı yorumları yapılıyor.
Gazeteler mevzuyu manşetine taşıdı. Cumhuriyet, “Olan işçiye oldu” derken, Birgün “Bir günde yüzde 7 yoksullaştık” dedi.
Küresel piyasaları yönlendiren isimler genel olarak Mehmet Şimşek’in siyasetini desteklerken Türkiye’deki liberallerin de bu takviyeye katıldığı görüldü.
Ünlü spekülatör Tim Ash, çarşamba günü yaşanan hareketliliğe ait “Politikanın olağanlaştığını görüyoruz. Bence Şimşek’in (Türkiye Merkez Bankası’nı) rasyonel siyaset için zorlamasının tesirini görüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
‘PİYASALARIN TANIDIĞI ADAM’IN RASYONEL EKONOMİSİ
Mehmet Şimşek, seçimlere birkaç ay kala yeni kabinede alacağı misyonlara ait gündeme gelmişti. Şimşek, iktisatta ‘klasik’ formüllere dönülmesini savunan muhalif isimlerce de olumlu karşılandı. Klasik iktisattan, iktisatta ‘ortodoks’ ve ‘rasyonalite’den anlaşılması gereken ise hür piyasa iktisadının genel kuralları. Yani Şimşek, kapitalizmi en liberal haliyle uygulamaktan kelam ediyor, onu destekleyen muhalifler de liberal iktisattan yana olduklarını saklamıyor.
Şimşek, muhalif medyada ‘piyasaların tanıdığı adam’ olarak övülüyor. AKP iktidarının her atağına karşı çıkan muhalefetin Mehmet Şimşek’e olan takviyesini doların yükselişiyle ilgili yansılardan ölçmek mümkün. Şimşek’in temsil ettiği iktisat siyaseti, Erdoğan’ın geçtiğimiz yıllarda uyguladığı ‘düşük faiz-düşük enflasyon’ siyasetinin yarattığı tahribatı işçilere kemer sıkma dayatmasıyla çözmeye dayanıyor. Aslında yeni Bakan Şimşek ‘vergiyi geniş tabana yayma’ açıklamasıyla faturanın halka kesileceğini duyurmuştu. İş adamlarının ise daha çok teşvik göreceğiz açık. İşçi zıddı ve işveren yandaşı bu siyasetin memleketler arası piyasalar tarafından desteklendiği de biliniyor.
Küreselleşme programının da yanında olduğu bilenen Şimşek, geçmişte hükümette aldığı misyonlarda bu tarafta uygulamalara imza atmıştı. Bu program dünya hegemonyası tezinde olan büyük güçlerin ulusal sonları belirsizleştirerek sermaye transferini ‘hiçbir sona takılmadan’ yapabilmesi manasını taşıyor.
Neo-liberal ve globalleşme yanlısı bu program, hem ulusal hudutlara ve ulus-devlete karşı hem de işçilerin gelir ve haklarını daraltarak ‘maliyet azaltma’ yanlısı ve işveren dostu bir program.
Bu programı Türkiye’de daha evvel uygulayan isim Kemal Derviş’ti. Şimşek’in de Kemal Derviş’e benzediği söyleniyor. Ayrıyeten Şimşek’in İngiltere vatandaşı olduğu da biliniyor.
KÜRESELLEŞME YANLILARI VE İŞVEREN DOSTLARI ŞİMŞEK’İN HİZASINDA
Özgür Demirtaş doların yükseldiği gün toplumsal medya üzerinden Mehmet Şimşek’e dayanak olma daveti yaptı. Demirtaş, paylaşımında şu sözleri kullandı:
“Mehmet Şimşek’e hepimiz yardım etmeliyiz. Ucundan tutmalıyız. Siyaseti bırakıp sorunu çözmeye odaklanmalıyız. Bu memleket hepimizin. Durum vahim.”
Demirtaş, birebir tahammülü eski bakan Nebati için göstermemişti.
Sevilay Yılman, doların yükselişinin sorumlusu olarak eski bakan Nebati’yi gösterdi. Şimşek’e desek olanlar kervanına katılan Yılman, şu paylaşımı yaptı:
“Çok düzgün niyetli teslim aldı Mehmet Bey vazifesi ve dediği üzere olsa tahminen işler rayına da girecek. Ancak görünen o ki; Çok zor! Allah ona da bize de yardım etsin!”
Merkez Bankası Başkanlığına düşünülen Hafize Gaye Erkan’ı öven bir paylaşım yaptı.
Gazeteci Fatih Altaylı da kabine açıklandıktan sonra övgü dolu bir yazı kaleme almış; “Şimşek’in atanması, iktidarın geç de olsa “Hastalığı” kabul etmesi ve tedavi için doktor arayışına girmesidir.” demişti.
Şirin Payzın da doların yükselişiyle ilgili yaptığı paylaşımda şunları tabir etti:
“Mehmet Şimşek vazifesinden, iktidardan ayrılırken önemli tenkitler getirmişti. Mesela TUİK bilgileriyle oynandığını ve bunun önemli bir sorun olduğunu düşünüyordu … Mesela MB Başkanı bağımsız olmalı diyordu .. Mesela hukuk olmadan yabancı yatırımcıyı (gerçek yatırımcı ) çekemeyiz diyordu .. Artık ne olacak? Bu çarpıklıkların değişeceği kelamını mü aldı? Yoksa hele bir yola çıkalım bakalım ne olacak durumu mu?”
Sedef Kabaş da yaptığı paylaşımda misal bir görüş ileri sürdü:
“Mehmet Şimşek: “Türkiye’nin rasyonel bir tabana dönme dışında bir seçeceği kalmamıştır” dedi. Yani “ekonomist” olduğunu sav edip “faiz sebep enflasyon sonuçtur” diye yıllardır ısrar eden Erdoğan’ın bugüne kadar uyguladığı siyasetin İRRASYONEL yani AKILDIŞI olduğunu söz etti. Biz yazınca hakaret davası açıyorlar…”
Olcak Aydilek, Halktv’de yazdığı köşesinde Mehmet Şimşek’e yakın bir kaynağın doların yükselişinin yeni bakana karşı çekilmiş bir operasyon olduğunu öne sürdü
MASKE DÜŞTÜ: “HERKES DUYUN-U GENELE TARİHİNİ OKUSUN”
Muhalif isimlerin Mehmet Şimşek övgüleri toplumsal medyada reaksiyon çekti.
Gazeteci-yazar Yılmaz Özdil, “Mehmet Şimşek’e herkes yardım etmeli filan deniyor… Ben Mehmet Şimşek’e değil lakin, naçizane herkese yardım edeyim, herkes Duyun-u Genele tarihini okusun.” Sözlerini kullandı.
Birgün muharriri iktisatçı Aziz Çelik şu paylaşımda bulundu:
“Kimi muhalif ekonomistlerin Mehmet Şimşek’in açıklamalarından umuda kapılması! İnsan doğrusu hayret ediyor!”
Enver Aysever de Özgür Demirtaş’ın Mehmet Şimşek’e dayanak istediği paylaşımı alıntılayarak şunları yazdı:
“Maske düştü… Bunlar birebirdir. Mehmet Şimşek Özgür Demirtaş Ali Babacan Daron Acemoğlu Babaları Kemal Derviş Ataları Turgut Özal’dır. Emekçi, işçi kanıyla işveren beslerler.”